Sürdürülebilir Yeşil Gelecek Derneği (SYGD) Başkanı Uzm. Nehide Tuna tarafından düzenlenen ve Marmara Üniversitesi Sivil Toplum Kuruluşları Uygulama ve Araştırma Merkezi (STKAM) Müdürü Prof. Dr. Esra Yüksel Acı öncülüğünde gerçekleştirilen Yeşil Kalkınma Zirvesi 2025, düşünce liderlerini, politika yapıcıları, akademisyenleri ve yerel değişim öncülerini bir araya getirerek sürdürülebilir bir gelecek için çözüm üretmeyi hedefledi. Türkiye’nin 2030’a kadar sera gazı emisyonlarını %41 azaltma ve 2053’te net sıfır emisyona ulaşma hedeflerine ulaşması için bu tür organizasyonlar büyük önem taşıyor.

Zirvede Öne Çıkan Oturumlar:

1. İklim Değişikliği ve Türkiye’nin Uyum Politikaları
   Türkiye’nin iklim krizine karşı dayanıklılığını artıracak önlemler tartışıldı.
2. Enerji ve Döngüsel Ekonomi
   Temiz enerji kaynaklarına geçiş, atıkların kaynağında azaltımı ve çevreci üretim modelleri ele alındı.
3. Yeşil ve Dijital Beceriler & Geleceğin Meslekleri
   İklim dostu mesleklerin önemi, dijitalleşme ile birlikte şekillenen iş dünyası ve eğitim politikalarının dönüşümü konuşuldu.
4. Sürdürülebilir Finans
   Yeşil yatırımların teşviki, finansal sistemin çevreci girişimleri desteklemesi için uygulanabilecek modeller sunuldu.
5. İklim Adaleti ve Gıda Güvenliği
   Tarım, kırsal kalkınma, gıda güvenliği ve toplumsal eşitsizlikler bağlamında iklim değişikliğinin etkileri değerlendirildi.

Mikroplastikler: Sessiz, Sinsi ve İklimi Tehdit Eden Tehlike

Zirvenin ilk gününde ben de 1. oturumda “İklim Değişikliği ve Türkiye’nin Uyum Politikaları” başlıklı konuşmamla yer aldım. Bu vesileyle vurguladığım en önemli konulardan biri, çevre ve insan sağlığı açısından giderek büyüyen bir tehdit olan mikroplastikler oldu.

Bugün kullandığımız pet şişelerden, poşet çaylardan, hatta havadan bile vücudumuza giren bu parçacıklar; anne sütünde, plasentada, insan kanında ve akciğer dokularında dahi tespit ediliyor. Ancak mesele sadece insan sağlığıyla sınırlı değil. Mikroplastikler, toprağın ve suyun doğal döngüsünü bozarak karbon yutaklarının verimini azaltıyor; denizlerdeki planktonların fotosentez kapasitesini düşürerek atmosferdeki karbondioksit seviyelerini etkiliyor. Bu da dolaylı yoldan iklim değişikliğini hızlandıran bir faktör haline geliyor.

İşte bu nedenle yeşil beceriler artık yalnızca çevre bilincini değil, aynı zamanda iklim sorumluluğunu da içermeli. Sadece çevreci davranmak değil, bu bilinçle yaşamak artık bir zorunluluk. Çünkü her yaptığımız tercih — örneğin cam şişe kullanmak, açık çay demlemek, plastik yerine bez çanta taşımak — doğanın ve iklimin lehine ya da aleyhine işliyor.

Bu anlamlı etkinliğin gerçekleşmesine katkı sunan SYGD Başkanı Uzm. Nehide Tuna’ya ve Marmara Üniversitesi STKAM Müdürü Prof. Dr. Esra Yüksel Acı’ya içtenlikle teşekkür ederim.

Yıllardır okuyucularım bilir, plastiğin bizlere verebileceği zararlarını ve kenevirin faydalarını anlatmaya çalıştım.

Gerçekten de önemli konular.

Son yıllarda, hem akademik çalışmalar hem de endüstriyel uygulamalar kapsamında, plastiğin doğaya zarar vermeyen alternatif malzemelere yönelik arayışlar hız kazandı. Plastik atıkların çevremizde, okyanuslarda hatta soluduğumuz havada oluşturduğu tahribatı göz önüne aldığımızda, bu arayışın önemini daha iyi anlıyoruz. Bu noktada kenevir, sürdürülebilir bir alternatif olarak dikkatleri üzerine çekebilir.
Peki, gelecekte plastiğin yerini tamamen kenevir alabilir mi? Ya da bir alternatifi olabilir mi?

Daha önce editörlerinden biri olduğum ve Bozok Üniversitesi hocalarımız tarafından kaleme alınan “Sağlık Bilimleri Açısından Kenevir” kitabımızda da bahsettiğimiz gibi, kenevir doğal olarak hızlı büyüyen ve minimum su ihtiyacı olan bir bitkidir. Bunun yanı sıra, biyoplastik üretiminde kullanılabilecek selüloz açısından da oldukça zengindir. Kenevir bazlı plastiklerin çözünülebilir olması ve biyolojik olarak geri dönüşebilir nitelikte olması, çevresel kirliliği önemli ölçüde azaltma potansiyeline sahiptir.

Ayrıca, kenevirden üretilen biyoplastikler hafif, dayanıklı ve esnek olma gibi özelliklere sahiptir. Bu nedenle otomotiv endüstrisi, ambalaj sektörü ve inşaat alanı gibi birçok sektörde kullanım potansiyeli bulunmaktadır. Hatta, Avrupa’da bazı otomobil üreticileri, kenevir bazlı malzemeleri şimdiden iç tasarımlarında kullanmaya başlamıştır.

Ne yazık ki, kenevir potansiyeli çok yüksek bir malzeme olmasına rağmen, mevcut üretim teknolojilerinin yaygınlığı ve maliyeti gibi faktörler nedeniyle henüz plastikle tam anlamıyla rekabet edebilecek seviyede değildir. Kenevir bazlı biyoplastiklerin maliyeti, petrokimya tabanlı plastiklere göre şu anda daha yüksektir. Bunun yanı sıra, kenevir üretimi üzerindeki yasal düzenlemeler de üretimin yaygınlaşmasını engelleyebilecek bir faktör olabiliyor.

Plastiklerin yerine kenevirin geçmesi için gerekli altyapı yatırımlarının ve teknolojik gelişmelerin artması gerekiyor. Toplumda da biyoplastiklerin avantajları konusunda farkındalık oluşturulması önemlidir.

Sonuç

Kenevirin gelecekte plastiğin yerini alması hem çevresel hem de ekonomik açıdan büyük bir dönüşüm yapabilir. Ancak bu dönüşümün gerçekleşmesi için teknoloji, politika ve toplumsal farkındalık alanlarında çok yönlü bir çaba gerekmektedir. Kenevir, sürdürülebilir bir geleceğe olan inancımızı güçlendiren umut verici bir çözüm sunmaktadır ve kenevir ile ilgili çalışmalar hız kesmeden devam etmelidir.

Kaynak

https://europlas.com.vn/en-US/blog-1/can-hemp-replace-plastic-exploring-a-sustainable-alternative#:~:text=They%20may%20not%20completely%20replace,non%2Dload%2Dbearing%20components.

Bugün Türkiye saati ile online Pakistan araştırma grubunun düzenlediği programda “görünmeyen tehlike mikroplastikler” adlı sunumumu gerçekleştireceğim.