Haber: Seyfi Çelikkaya 

(YOZGAT) – Yozgat’ın Çekerek ilçesinde 2019 yılında kurulan Lavanta Adası’nda iki yıl süre ile inceleme ve araştırma yapan Yozgat Bozok Üniversitesi’nden 27 farklı ana bilim dalından 42 öğretim üyesinin katkıları ile hazırlanan ‘Sağlık Bilimleri Açısından Lavanta’ adlı kitap piyasaya çıktı. Kitabın editörlüğünü üstlenen Prof. Dr. Hamdi Temel, lavanta konusunda birden fazla yayının bulunduğunu, sağlık açısından ise Türkiye’de ilk olarak kendilerinin bir kaynak kitap hazırladıklarını söyledi.

Yozgat’ın Çekerek ilçesindeki sulama amaçlı baraj sularının çevrelediği 250 dönümden oluşan adaya 250 bin lavanta dikimi yapılarak, Türkiye’nin tek parselde en büyük Lavanta Adası oluşturuldu. Yozgat Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hamdi Temel ile 42 öğretim üyesi, lavanta adasında yaklaşık iki yıl süren inceleme ve araştırma sonuçlarının bir kitapta topladı. Lavanta bitkisinin sağlık bilimleri açısından değerlendirildiği kitabın, önemli bir akademik boşluğu dolduracağını aktaran Prof. Dr. Temel, Yozgat’ın Çekerek ilçesinde de yetiştirilmeye başlanan lavanta bitkisine, hazırlanan kitapla bilimsel açıdan da dikkat çekmek istediklerini vurguladı.

“4 bin yıldır lavanta insanoğlunun hizmetine sunmuş olan bir bitki”

Prof. Dr. Temel, lavanta bitkisinin tarih boyunca insanoğlunun hizmetine sunulduğunu hatırlatarak, şöyle konuştu:

“Yaklaşık 1,5-2 yıldır biz bu lavanta kitabı ile uğraşıyoruz, kitabımız sonunda çıktı. Bozok Üniversitesi, özellikle Tıp Fakültesi öğretim üyeleri, Veteriner Fakültesi öğretim üyeleri, Diş Hekimliği Fakültesi ve Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden de hocalarımızın katkıları olan, 42 akademisyenin beraberce hazırlamış olduğu bir kitabımız bu. Kitabımızın önemli bir özelliği var, biz işi tamamen sağlık bilimleri açısından değerlendirdik. Bu kitabı aldığınız zaman sağlık bilimleri noktasında aklınıza gelen hemen hemen bütün soruların cevaplarını, yapacağınız akademik çalışmaların bir temeli olacak nitelikte olan bir kitabımız. İki yıl önce Türkiye’nin gerçekten en büyük lavanta adası dediğimiz ve dünyada da sayılı olan adalardan bir tanesi olan Çekerek’te lavanta adasını gezdiğimiz zaman, birkaç öğretim üyesiyle dedik ki; lavantanın sadece Türkiye’de değil dünyaya tanıtılması gerekir. Turizm sektörü bizim için çok önemli, insanlar biliyor, orada çok güzel resimler çekiniyorlar. O ayrı bir konu ama bunu artık tamamen akademik anlamda, sağlık bilimleri anlamın da değerlendirmemiz lazım ki; biz bu kitabı çıkarttıktan sonra şu an çok güzel bir TÜBİTAK 1001 projesi gönderdik. Avrupa Birliği projesi şu an bitme aşamasında. Seneye belki bunların artık akademik çalışmalarını da konuşacağız. İki bine yakın literatürler talanmış. Eğer gerçekten bir akademisyen, sadece akademisyen değil halkımızda bu lavantaya ilgi duyan bir insan okuduğu zaman lavantanın gerçekten çok önemli bir bitki olduğunu görecek. Zaten 4 bin yıldır lavanta insanoğlunun hizmetine sunmuş olan bir bitki. Çünkü ilk başta kozmetik alanında başlamış. Hatta bizim Yozgat’ta yorganların, yastıkların, yatakların içine bile lavantalar atılırdı ki güvelenmesin diye.”

“Müthiş bir ağrı kesici”

Lavanta bitkisinin sağlık açısından çok fazla faydalarının bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. Temel, lavantanın faydalarını şöyle özetledi:

“Çok inanılmaz derecede faydaları var. Burada özellikle üniversite gibi büyük kurumlarda, belediyelerde, hem çok güzel göze hitap ediyor hem de lavantanın o kokusunu içinize çektiğiniz zaman stresinizi aldığını görüyorsunuz. Örneğin üniversite kampüsünde bir lavanta bahçesi olduğu zaman çocuklarımız sınavdan çıktıktan sonra o stresten kurtulmaları için gidip lavanta bahçesine uzanmaları, onları böyle içlerine çekmeleri gerçekten stresi aldığını gösteriyor. Oksijensiz falan kaldığınız zaman başınızın hafif ağrıması normal, çok normal bir şey, bu da büyük bir ihtimalle oksijensiz kalmasından dolayı. Hemen bir sentetik ağrı kesici almaktansa ben bir lavanta yağını alırım, başıma masaj yaparak lavanta yağıyla boyunlarınıza veya ağrıyan herhangi bir yerinize masaj yaparak yağı kullandığınız zaman o ağrının hafiflemiş olduğunu da göreceksiniz. Müthiş bir ağrı kesici. Krem olarak da kullanıyorsunuz. Baktığınız zaman kanserle ilişkili olduğunu görüyorsunuz, bu tip çalışmalarda. Bunlar biraz üst çalışmalara doğru gidilebiliyor. Burada dört beş tane sayfada kanser-lavanta arasındaki etkileşimleri görebiliyorsunuz. Uyku problemi olanlar, akşam yanınızda lavanta kokulu bir şey sürdüğünüz zaman uyku stresinizin yok olduğunu, çok rahat uyumanıza neden olduğunu görüyorsunuz. Aromaterapide çok inanılmaz derecede kullanılıyor. Bunun yanında lavantanın covit ile ilişkili olup olmadığını merak ediyorsanız, burada çok önemli bir konumuz var oraya bakabilirsiniz. Gıda ambalaj sektöründe kullanılıyor. Çünkü bunlarda artık gıda ambalaj tamamen sentetik polimer bir şey kullandığınız zaman onun içindeki kimyasallar geçebilir. Onun için biyo çözünür dediğimiz işte lavantalı kaplama yaparsanız, lavantanın çok daha inanılmaz derecede çok daha farklı anlamlarda kullanıldıklarını göreceksiniz.”

“Kitabımızda işin klinik boyutunu değerlendirdik, yüzde 80’e yakını tamamen klinik”

Prof. Dr. Hamdi Temel, “Lavantayla ilgili çok kitap var, işin endüstriyel boyutu, bitkisel boyutu, Ziraat Fakültesindeki arkadaşların vesaire bunların yazmış oldukları çok güzel kitaplar var ama biz bu kitabımızda işin klinik boyutunu değerlendirdik, yüzde 80’e yakını tamamen klinik. İlk bölümümüz lavantanın genel bir açıklaması, biyokimya ve farmakolojik kısımlarını vermişiz ama sonraki kısımları tamamen klinik çalışmalarına ayrılmış. Lavantayla ilgili bir çalışma yapacaksanız, özellikle sağlık bilimlerini ilgilendiren, klinik boyutunu ilgilendiren bir çalışma yapacaksanız bu kitap sizin için birebir bir kaynak olacaktır. İki bin tane kaynağı zaten okumaya çalıştığınız zaman onların özetlerini bile aldığınız zaman lavantanın sağlık açısından faydalarını veren bir bilgi birikimine sahip olmuş olacaksınız” diye konuştu.

Yozgat Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi ve gazetemizin köşe yazarlarından Prof. Dr. Hamdi Temel, editörlüğünü üstlendiği “Sağlık Bilimleri Açısından Lavanta” adlı kitabını okuyucularla buluşturdu.

Yozgat’ın lavanta bahçeleri ve sağlık bilimleri alanında önemli çalışmalarla anılması, yerelden kalkınma modeli çerçevesinde bir başarı hikayesine dönüşüyor. Özellikle Çekerek ilçesinde, Orman Genel Müdürlüğü tarafından barajdaki yarımadada kurulan lavanta bahçesi hem bölge turizmine hem de sağlık bilimleri araştırmalarına katkı sağlıyor.

Yozgat’ın Gözde Mekanı: Çekerek Lavanta Bahçesi

Eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve AK Parti Ankara Milletvekili Fuat Oktay’ın önerisiyle 2019 yılında oluşturulan Çekerek Barajı’ndaki lavanta bahçesi, yerelden kalkınma modeli kapsamında bölgenin turistik cazibe merkezlerinden biri haline geldi. 250 dekarlık alana yayılan bu bahçe, mor ve yeşilin tonlarıyla ziyaretçilerini büyülerken, aynı zamanda baraj manzarasıyla da dikkat çekiyor.

Sağlık Bilimleri Açısından Lavanta Kitabının Amacı ve İçeriği

Prof. Dr. Hamdi Temel’in editörlüğünü yaptığı “Sağlık Bilimleri Açısından Lavanta” kitabı, Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi akademisyenleri başta olmak üzere, diş hekimliği, veterinerlik ve sağlık bilimleri fakültelerinden 42 akademisyenin katkılarıyla hazırlandı. Kitap, lavantanın sağlık alanındaki kullanımına dair geniş bir yelpazede bilimsel veriler sunuyor. Nörolojiden enfeksiyonlara, biyokimyadan farmakolojiye kadar uzanan bu kapsamlı çalışma, lavantanın farklı alanlardaki etkilerine odaklanıyor.

Temel yapmış olduğu açıklamada,

‘’Diğer kitaplardan ayıran özellik şu ki biz daha çok sağlık boyutunu düşündük. Yani işin nöroloji kısmından tutun enfeksiyona kadar, biyokimyadan tutundan da farmakolojisine kadar böyle çok değişik alanda bir yelpaze oldu. 2 binin üzerinde literatürler tarandı. 42 akademisyen çalışmalarıyla yer aldı, destek verdi. Çalışmalar ile hem insanların da ufukları da açılıyor’’ ifadelerine yer verdi.

Kitabın diğer kitaplardan ayrılan en önemli özelliği ise sağlık boyutuna yoğunlaşması. Lavantanın aktif ambalajlama teknolojisinde ve gıda sektöründeki kullanımına dair iki farklı başlık altında önemli bilgiler de yer alıyor.

Yozgat’ın Lavanta Potansiyeli

Prof. Dr. Hamdi Temel, Yozgat’ta lavanta ekim kültürünün giderek geliştiğine dikkat çekti. Çekerek’te kurulan lavanta adası, sadece fotoğraf çekmek için değil, sağlık açısından da önemli bir ziyaret noktası haline geliyor. Lavantanın stres azaltıcı etkisinden uyku kalitesine kadar pek çok faydasının bulunduğunu belirten Temel, bu bitkinin Yozgat’ta daha da yaygınlaşması için akademik çalışmaların önemine vurgu yaptı. Lavantanın bakteri öldürme özelliği eski zamanlardan bu yana bilinirken, günümüzde ise akademik boyutuyla incelenmeye başlandığını ifade etti.

Sağlık Bilimleri ve Lavanta Araştırmaları

Lavantanın kozmetikten mide bulantısına, kepekten baş ağrısına kadar çok çeşitli kullanım alanlarına sahip olduğunu belirten Temel, “Lavanta çok gizemli bir bitki. Stresi azaltıyor, baş ağrılarını hafifletiyor, kepeğe ve saç dökülmesine iyi geliyor. Öğrencilerime lavanta çayı içmeyi bile öneriyorum” diyerek, lavantanın sağlık bilimlerinde ne denli önemli bir yer tuttuğunu ifade etti.

Kitap, 2 binden fazla literatürün taranması sonucunda hazırlanan detaylı bir çalışma olarak dikkat çekiyor. Akademik çevreler ve sağlık bilimleri alanında çalışanlar için önemli bir kaynak niteliği taşıyan kitap, lavantanın sağlık alanındaki potansiyelini gözler önüne seriyor.

Üçüncü Kitap Yolda

Prof. Dr. Hamdi Temel, lavanta kitabının ardından üçüncü bir kitabın da yolda olduğunu müjdeledi. Kitabın detayları henüz paylaşılmasa da, sağlık bilimleri açısından yine önemli bir konunun ele alınacağı ifade edildi. Temel,

“TÜBİTAK destekli projelerimiz var, yakında onları da paylaşacağız. Lavanta çok faydalı bir bitki ve biz akademik çalışmalarla bu konuda önemli adımlar atmaya devam edeceğiz” dedi.

https://www.yozgatcamlik.com/haber/22075454/yozgatin-lavantalari-sifa-kaynagi